Το Παράρτημα του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη στη Βίλα Καπαντζή παρουσιάζει τη νέα, περιοδική, έκθεση με τίτλο "Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση (1453-1821)".

Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα μετά την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας; Πώς διατηρήθηκε, όχι μόνον η γλώσσα, αλλά και η ελληνική παιδεία, μέσα στους τέσσερις αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας; Τι γνωρίζουμε για τους χιλιάδες ανώνυμους ιερωμένους και δάσκαλους και για τους μαθητές τους που μάθαιναν τα "κολλυβογράμματα"; Τι είναι άραγε τα "μαθηματάρια";
Σε ποιες περιοχές άνθησαν μεγάλα πνευματικά κέντρα όπου έδρασαν σπουδαίες μορφές της εκπαίδευσης; Και πώς, τελικά, η παιδεία έθρεψε την ιδέα του αγώνα για την ελευθερία;

Επιλεγμένα εκθέματα και σύγχρονες διαδραστικές εφαρμογές θα αποπειραθούν να δώσουν απαντήσεις σε αυτή την ουσιαστική, αλλά ελάχιστα γνωστή όψη της ελληνικής παιδείας πριν την Επανάσταση του 1821.

Η έκθεση μας καλεί:
- να μάθουμε ανάγνωση συλλαβίζοντας γνωστές προσευχές
- να ξεφυλλίσουμε σχολικά εγχειρίδια και να αποκρυπτογραφήσουμε τα άγνωστα σε μας "μαθηματάρια"·
- να ανακαλύψουμε άγνωστες όψεις της μαθητικής ζωής·
- να εξερευνήσουμε τον χάρτη των σχολών του ελληνισμού·
- να κάνουμε πειράματα φυσικής και τέλος,
- να γράψουμε και το δικό μας όνομα όπως οι μαθητές της εποχής.

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης ανοίγει τους θησαυρούς του Ιστορικού Παλαιογραφικού Αρχείου του, που παρουσιάζονται δίπλα σε σπάνια βιβλία από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας.

Παράλληλα, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν ένα εμβληματικό κτήριο της Θεσσαλονίκης, στο οποίο θα φιλοξενηθεί η έκθεση: τη Βίλα Καπαντζή, ένα μοναδικό αρχοντικό του τέλους του 19ου αιώνα, από τα ελάχιστα σωζόμενα της "Συνοικίας των Εξοχών".

Συντελεστές έκθεσης:
Γενικός συντονισμός: Ασπασία Λούβη-Κίζη
Σύμβουλοι: Χρύσα Μαλτέζου, Πασχάλης Κιτρομηλίδης
Επιστημονική επιμέλεια - Τεκμηρίωση - Κείμενα: Ίκαρος Μαντούβαλος, Αγαμέμνων Τσελίκας
Μουσειολογική μελέτη: Έλια Βλάχου
Μουσειογραφική μελέτη και εφαρμογή: Σπύρος Νάσαινας
Εκπαιδευτικά προγράμματα: Σοφία Πελοποννησίου-Βασιλάκου (σχεδιασμός), Κάκια Καμπάνταη
Συντήρηση και ανάρτηση εκθεμάτων: Μαρία Αλεξίου, Μαρία Αργυρού
Γραφιστικός σχεδιασμός: Ακριβή Αναγνωστάκη
Ψηφιακές εφαρμογές: 2monochannels – Γιώργος Λαμπρόπουλος
Παραγωγή εποπτικού υλικού: Paskalidis digital printing
Εκθεσιακές κατασκευές: Εμμανουήλ Λιγνός – Λιγνού Α. & ΣΙΑ Ε.Ε.
Κατασκευές αναρτήσεων: Δημήτρης Δρόσος
Φωτισμός: LightingWorks – Ν. Σταματόπουλος & ΣΙΑ Ε.Ε.
Διοικητική υποστήριξη: Σωσάννα Καλογηράτου
Δημόσιες σχέσεις: Δημήτρης Θεοδωράκος, Χαρά Φασουλή
Φορείς δανεισμού: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Μουσείο Μπενάκη, Ωνάσειος Βιβλιοθήκη

Η έκθεση παρουσιάστηκε πρώτη φορά την άνοιξη του 2022 στο κτίριο του Παλαιού Χρηματιστηρίου, στην Αθήνα.

Παράλληλη εκδήλωση:
Στο πλαίσιο της έκθεσης το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας διοργανώνει τη Δευτέρα 20 Νοεμβρίου στις 16:00 διάλεξη με τίτλο: "Τα Μαθηματάρια των Ελλήνων. Γραφή και Γράμματα πριν από το '21"
Περιήγηση στην παιδεία των Ελλήνων κατά την Τουρκοκρατία, ξεκινώντας από το βασικό ερώτημα: διάβαζαν οι Έλληνες; έγραφαν οι Έλληνες;
Ομιλητής: Αγαμέμνων Τσελίκας, φιλόλογος – παλαιογράφος, πρόεδρος του Ινστιτούτου "Αρέθας" - Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνών Παλαιογραφίας, Βιβλιολογίας και Ιστορίας των Κειμένων, τέως προϊστάμενος του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ.
Μετά το πέρας της διάλεξης θα ακολουθήσει περιήγηση στην έκθεση από τον κ. Αγαμέμνονα Τσελίκα.
Διάρκεια διάλεξης – περιήγησης: 90 λεπτά
Η συμμετοχή στη διάλεξη είναι με ελεύθερη είσοδο. Για να παρακολουθήσετε τη διάλεξη, συμπληρώστε την φόρμα εδώ. 

Παράλληλη εκδήλωση- Ημερίδα στο πλαίσιο της έκθεσης την Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2024 στις 17:00.
Θα μιλήσουν οι:
Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Κατερίνα Τικτοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Φιλολογίας του ΑΠΘ
Γιάννης Καρράς, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Δημοσθένης Κακλαμάνος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του ΑΠΘ
Στάθης Μπίρταχας, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ
Κώστας Κωστής, καθηγητής Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ και διευθυντής του ΜΙΕΤ.

Την ημερίδα θα συντονίσουν ο Σταύρος Γριμάνης, προϊστάμενος του ΙΠΑ/ΜΙΕΤ,
και η Έλια Βλάχου, υποδιευθύντρια Προγραμμάτων, Ανάπτυξης και Προβολής του ΜΙΕΤ.

Διάρκεια ημερίδας: 17:00–20:00

Ξεναγήσεις:
Στο πλαίσιο της έκθεσης, θα πραγματοποιηθούν δυο τελευταίες ομαδικές ξεναγήσεις:
Τετάρτη 10 Απριλίου 2024,12:00
Τρίτη 16 Απριλίου 2024, 16:00

Η συμμετοχή στην ξενάγηση είναι δωρεάν αλλά θα πρέπει να γίνει κράτηση θέσης με συμπλήρωση της φόρμας εδώ.
Η φόρμα συμπληρώνεται ατομικά. Ο αριθμός των θέσεων στην ξενάγηση είναι περιορισμένος.