Η Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου εγκαινιάζει στις 12 Δεκεμβρίου την έκθεση της Ρένας Παπασπύρου, "Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης* Η διαλεκτική ανάμεσα στην καθημερινότητα και την ύλη". 

Η έκθεση είναι η πρώτη μίας σειράς δράσεων που ανήκουν στο νέο πρόγραμμα του μουσείου με τίτλο "Ενδιάμεσος Χώρος". Πρόκειται για ένα ευέλικτο πρόγραμμα με συνεχή ροή ανάμεσα σε περιεκτικές ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις, εργαστήρια, επιτελεστικές δράσεις, θεματικά αφιερώματα, παρουσιάσεις και διατομεακά προγράμματα που θα εστιάζει στη σύνδεση του "μέσα" με το "έξω" και θα ενεργοποιεί κάθε φορά διαφορετικούς χώρους τόσο στον εσωτερικό, όσο και στον περιβάλλοντα χώρο του κτηρίου.

Ρένα Παπασπύρου: Η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην καθημερινότητα και την ύλη
Η Ρένα Παπασπύρου προβάλλει το 1972 μεγάλες σκιές στον οικείο χώρο του δωματίου της και βρίσκεται αντιμέτωπη με τον ιδιαίτερο μορφολογικό χαρακτήρα του τοίχου, της επιφάνειας της ύλης. Μη θέλοντας να επέμβει στην "αυτοτέλεια της ύλης", επιλέγει να καταγράψει τα "επεισόδια στην ύλη", τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε επιφάνειας, ζωγραφίζοντας με το ελάχιστο χρωστικό μέσο, το μολύβι. Στην πορεία, αρχίζει να χρησιμοποιεί για το έργο της τα καθημερινά υλικά που έχει στη διάθεσή της στο σπίτι (το χαρτί και το δάπεδο), καθώς και αυτά που συναντά μέσα στην πόλη (ξύλο, λαμαρίνες, αποσπάσματα από τοίχους εγκαταλελειμμένων σπιτιών, άσφαλτο και αργότερα μωσαϊκά και πλαστικοποιημένες επιφάνειες). Αργότερα, με τη σειρά έργων της που ονομάζει "εικόνες στην ύλη" καταγράφει τις εικόνες που ανακαλύπτει συνειρμικά στις επιφάνειες. Όπως χαρακτηριστικά το περιγράφει: "η εικόνα στην ύλη δημιουργείται αποκλειστικά από τα ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία της κάθε επιφάνειας. Η φαντασία του θεατή – του όποιου θεατή – την ανιχνεύει και την απομονώνει μέσα από ένα πλήθος τυχαίες μορφές που συνυπάρχουν πάνω στην ίδια επιφάνεια". Η Παπασπύρου, επισημαίνοντας τη ζωγραφική διάσταση της ύλης, προσφέρει γενναιόδωρα στον θεατή τη δυνατότητα να αποκτήσει ενεργό ρόλο μέσω του βλέμματός του: να ψάξει και να βρει εικόνες.

Η έκθεση "Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης* – Η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην καθημερινότητα και την ύλη" έχει ως σημείο εκκίνησης το έργο Balbeeks που ανήκει στην συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου και δείχνει μία γυναικεία μορφή να αναδύεται στον χώρο. Παρουσιάζει έργα της Ρένας Παπασπύρου που αντιπροσωπεύουν όλα τα στάδια της δουλειάς της από το 1976 μέχρι σήμερα και περιλαμβάνει δύο νέα έργα που δημιούργησε ειδικά για την έκθεση. Το έργο της Παπασπύρου στο σύνολό του θέτει θεμελιώδη ερωτήματα γύρω από την πολλαπλότητα της εικόνας, τη σχέση της ύλης (αντικειμενικός κόσμος) με το βλέμμα (υποκειμενικότητα), την αισθητική εμπειρία της καθημερινής ζωής και τη δυνατότητα του ανθρώπινου νου να δημιουργεί εικόνες και να κάνει ελεύθερους συνειρμούς. Η έκθεση εστιάζει επίσης στο γεγονός ότι η Ρένα Παπασπύρου – γυναίκα, μάνα, καλλιτέχνης και πρώτη γυναίκα καθηγήτρια σε εργαστήριο της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών - ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς της μετατρέποντάς την σε καλλιτεχνικό πεδίο έρευνας και δημιουργίας. Και έτσι, την υπερβαίνει.

Η Ρένα Παπασπύρου, με το έργο της, καταλαμβάνει απρόσμενα σημεία της ΕΠΜΑΣ δίνοντάς τους νέα μορφή και νέα λειτουργία. Η έκθεση προκαλεί με τον τρόπο αυτό μία σειρά συναντήσεων: ανάμεσα στον θεατή και την εικόνα, στην ιστορία των καθημερινών υλικών και το παρόν τους ως έργα τέχνης, στο ίδιο το μουσείο και τον αστικό ιστό μέσα στον οποίο εντάσσεται.

*Ο τίτλος της έκθεσης αποτελεί αναφορά στο βιβλίο του Georges Perec, Ζωή, Οδηγίες χρήσεως, (La vie mode d’emploi), Αθήνα, ‘Υψιλον / Βιβλία, 1991.

Επιμέλεια έκθεσης: Σοφία Ελίζα Μπουράτση, Θεωρητικός τέχνης, επιμελήτρια
Αρχιτεκτονική μελέτη και σχεδιασμός φωτισμού: Μαρία Μανέτα
Σχεδιασμός χώρου και συντονισμός παραγωγής: Ειρήνη Σάπκα
Συνεργασία για την παρουσίαση ενός εκ των έργων της έκθεσης:
ADAF – Athens Digital Art Festival

Εγκαίνια: Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 2023, ώρα 19.00
Την έκθεση θα εγκαινιάσει η Υπουργός Πολιτισμού Λένα Μενδώνη

Ρένα Παπασπύρου – παρουσίαση καταλόγου:
Μία βραδιά με τη Ρένα Παπασπύρου στον κήπο της ΕΠΜΑΣ
Την Τετάρτη 12 Ιουνίου, στις 20.00, θα παρουσιαστεί ο κατάλογος της Ρένας Παπασπύρου για την έκθεση "Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης", μέσα από συζήτηση με την Ρένα Παπασπύρου, τη Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ, τη Σοφία Ελίζα Μπουράτση, θεωρητικό τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης και τον Χριστόφορο Μαρίνο, ιστορικό τέχνης και επιμελητή του οποίου η διδακτορική διατριβή είναι αφιερωμένη στο έργο της Παπασπύρου.

Ξεναγήσεις για το κοινό τον Ιούλιο:
Ημερομηνίες: Τετάρτη 10 και Τετάρτη 17 Ιουλίου, στις 19.00.
Διάρκεια ξενάγησης: 1 ώρα.
Είσοδος δωρεάν. Κρατήσεις: [email protected]
Σημείο συνάντησης: στον όροφο -1 του κεντρικού κτηρίου της ΕΠΜΑΣ.

Κλειστά:
1 Ιανουαρίου, 6 Ιανουαρίου, Καθαρή Δευτέρα, 25 Μαρτίου, Μεγάλη Παρασκευή (ανοικτό 13.00 – 17.00), Κυριακή του Πάσχα, Δευτέρα του Πάσχα, 1 Μαΐου, Αγίου Πνεύματος, 15 Αυγούστου, 28 Οκτωβρίου, 25-26 Δεκεμβρίου